Het klimaat verandert. De temperatuur stijgt, in Nederland en omstreken nog sneller dan gemiddeld in de wereld. Hoe werkt klimaatverandering en wat betekent dit in de praktijk voor ons? Hoe kunnen we extreme klimaatverandering voorkomen en ons tegelijk aanpassen aan onvermijdelijke gevolgen?
Zonder zonlicht is er geen leven op aarde mogelijk. De zon zorgt voor warmte en plantengroei.
Broeikasgassen houden warmte van de zon vast.
Zo ontstaat klimaatverandering
Broeikasgassen houden zonnestraling vast
Opwarming van de aarde meten we ten opzichte van 1850, toen de mens nog weinig fossiele energie gebruikte en weinig broeikasgas uitstootte.
Industrie, energieopwekking, verkeer en landbouw stoten broeikasgassen uit. Deze houden extra warmte van de zon vast, daardoor wordt het steeds warmer.
Bronnen van broeikasgas
Broeikasgasuitstoot per sector in Nederland en wereldwijd
69 Megaton
27 Gigaton
37 Megaton
7 Gigaton
29 Megaton
3 Gigaton
24 Megaton
12 Gigaton
3 Megaton
1 Gigaton
?
Sectoren
?
Is warmer eigenlijk erg?
Gevolgen wereldwijde temperatuurstijging ten opzichte van 1850
Nu is het 1 graad warmer dan in 1850.
Honderden miljoenen hebben te maken met watertekorten
De hitte veroorzaakt ziekten en andere gezondheidsproblemen
Gewasopbrengst op sommige plekken beter, op andere slechter
Risico op uitsterven van 30% van alle plant- en diersoorten neemt toe
Meeste koraal verbleekt. Als de temperatuur blijft stijgen, zal dit koraal afsterven
Steeds meer risico op overstromingen
Overal verlaging van de gewasopbrengst
30% van de kustgebieden gaat verloren
Gezondheid heeft wereldwijd zwaar te lijden onder gevolgen klimaatverandering
Veel planten- en diersoorten sterven uit
Effecten bij temperatuurstijging
Temperatuurstijging ten opzichte van 1850
+1 °C
+2 °C
+3 °C
+4 °C
>5 °C
Water
Toegenomen beschikbaarheid van water in de vochtige tropen en op hoge hoogtes
Afnemende beschikbaarheid van water en toenemende droogte op midden breedtegraad en semi-aride op lage breedtegraad
Honderden miljoenen mensen blootgesteld aan verhoogde waterstress
Ecosystemen
Toegenomen koraalverbleking
Meeste koraal verbleekt
Wijdverbreid afsterven van koraal
Significante gevallen van uitsterven van soorten over de hele wereld
Toename verandering in soortensamenstelling en toename risico bosbranden
Voor tot 30% van de soorten bestaat een toegenomen risico tot uitsterven
Ecosysteem veranderingen als gevolg van de verzwakking van de warme golfstroom
Terrestrische biosfeer gaat in de richting van een netto koolstofbron: 40% van de ecosystemen is aangetast
Terrestrische biosfeer gaat in de richting van een netto koolstofbron: 15% van de ecosystemen is aangetast
Voedsel
Complexe, lokale negatieve effecten op kleine boeren, zelfvoorzienende boeren en vissers
Tendens tot verlaging productiviteit van graangewas op lage breedtegraden
Verlaging van productiviteit van graangewas in sommige regio’s
Tendens tot verhoging productiviteit van enkele graangewassen op midden en hoge breedtegraden
Verlaging van productiviteit van alle graangewassen op lage breedtegraden
Kust
Toegenomen schade door overstromingen en stormen
Miljoenen meer mensen lopen risico door overstromingen elk jaar
Ongeveer 30% verlies aan wetlands en kust mondiaal
Gezondheid
Veranderende verspreiding van vectorziektes (bijvoorbeeld malaria, dengue en ziekte van Lyme)
Aanzienlijke belasting van gezondheidsdiensten
Toegenomen ziekte en sterfte door hittegolven, overstromingen en droogte
Toenemende last van ondervoeding, diarree, hart- en vaatziekten en infectieziekten
Wat zijn de gevolgen voor Nederland?
Klimaatverandering heeft grote effecten op Nederland: zeespiegelstijging, heftige buien, droogtes, hittegolven en nieuwe ziekten, zoals knokkelkoorts. Wij kunnen klimaatverandering gedeeltelijk voorkomen en tegelijk ons land aanpassen aan de onvermijdelijke gevolgen, zodat Nederland ook in 2100 veilig en leefbaar is.
Sinds 1850 is de zeespiegel in Nederland 20 centimeter gestegen. In 2100 zal dat 85 cm extra zijn. Dit kunnen we beperken tot 60 cm als we klimaatverandering voorkomen.
Doordat extreme hoeveelheden regen vaker voorkomen, neemt het overstromingsrisico toe. Door rivieren meer ruimte te geven wordt de kans op overstromingen beperkt.
Door gebouwen te isoleren kan energie bespaard worden. Klimaatverandering vergroot de overstromingskans in laag Nederland. Met slimme aanpassingen kunnen we deze gevolgen beperken.
Klimaatverandering zorgt voor een toename van droogte, hittegolven, extreem natte perioden en stormschade.
De industrie en elektriciteitsproductie is een bron van broeikasgassen. Door industrie te vergroenen en energie te besparen neemt de broeikasgasuitstoot af.
Met een warmer klimaat kunnen exotische ziekteverwekkers zich beter vestigen in NL, zoals bijvoorbeeld de tijgermug.
Duurzame energie helpt klimaatverandering voorkomen.
Landbouw draagt bij aan het broeikaseffect onder andere doordat koeien methaanscheten laten. Door bijvoorbeeld ander veevoer te gebruiken neemt de broeikasuitstoot uit de landbouw af.
Verkeer stoot broeikasgassen uit. We zetten er op in dat alle auto’s in 2100 zonder uitstoot van broeikasgassen en andere vervuiling rijden, onder meer door de overgang naar elektrische aandrijving.
De huidige dijken beschermen Nederland. Door dijken te versterken, zorgen we dat Nederland ook in de toekomst veilig is.
Nederland in 1850
Wat doen we tegen klimaatverandering?
Dit doet de overheid
Nederland zet met de klimaatagenda in op de volgende actielijnen
Samen aanpakken
In Nederland
We kunnen klimaatverandering alleen succesvol aanpakken als we dat samen doen. Daarom helpt de overheid bij het ontwikkelen en toepassen van slimme initiatieven van bedrijven, onderzoekers en mensen zelf.
Wereldwijd
Een ambitieus klimaatbeleid vergt een groot aantal acties op internationaal terrein. Nederland werkt daarom met andere landen aan een VN klimaatakkoord. Andere actiepunten zijn het realiseren van de Nederlandse bijdrage aan de internationale klimaatfinanciering en het wereldwijd betrekken van het bedrijfsleven.
Aanpassen
Nederland voorbereiden
We maken een plan hoe Nederland zich kan voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering en kijken daarbij bijvoorbeeld naar steden, wegen en de landbouw.
Voorkomen
Vermindering broeikasgasuitstoot
We scherpen de regels voor de uitstoot van broeikasgassen aan en prikkelen bedrijven om klimaatvriendelijk te ondernemen.
Ruimte voor hernieuwbare energie
We doen er alles aan om voldoende windenergie op land en zee voor elkaar te krijgen.
Duurzaam vervoer
We maken het vervoer van mensen en goederen zuiniger, schoner en slimmer, waardoor een bijdrage geleverd wordt aan het tegengaan van klimaatverandering.
Duurzame industrie
We stimuleren de industrie om zuiniger te produceren, meer gebruik te maken van biologische grondstoffen en afval meer als grondstof te gebruiken.
Duurzame land- en tuinbouw
We stimuleren dat boeren meer voedsel produceren met minder vervuiling en dat mensen voedsel eten dat zo min mogelijk vervuiling heeft veroorzaakt bij de productie.